Devlet yönetim sistemlerinde cezalandırma mekanizması, yargı erkinin sorumluluğundadır. Yargı erkinin bağımsız, tarafsız ve adaletli bir şekilde ceza vermesi için özel bir mekanizma geliştirilmiştir. Bu mekanizma, yasama ve yürütme erklerinden bağımsız olarak faaliyet gösterir.
Merkez Anadolu Devlet Yönetimi yaklaşımında, denetim sistemi merkezi bir rol oynadığı için cezalandırma sistemi büyük bir önem taşır. Denetim sonuçlarının yaptırımı olmaması, sistemin işleyişini engeller ve duraksamasına yol açar. Bu nedenle, denetim sonuçlarına dayalı yaptırımlar kaçınılmazdır.
Yaptırım veya ceza kavramı, denetimin ayrılmaz bir parçasıdır. Yönetimsel denetimlerin istenen sonuçları vermemesi durumunda, bu durumun yaptırımı, daha iyi sonuçlar elde etmeye yönelik bir motivasyon sağlamalıdır. Ceza sistemi de bu motivasyonu destekleyecek şekilde tasarlanmalıdır.
Merkez Anadolu Devlet Yönetimi yaklaşımında devlet çalışanlarının yönetimsel denetim sonucunda idari ceza sistemi bulunmaktadır. Merkez Anadolu Devlet Yönetimi yaklaşımında cezalandırma, kademelere göre farklılık gösterir. Cezalandırma sistemi, çalışanları üst düzey, orta düzey ve alt düzey olarak üç kategoriye ayırır. Üst düzey yöneticilere verilen ceza ile alt kademedeki çalışanlara verilen ceza benzer bir amacı taşısa da, statüleri gereği farklılık göstermelidir. Üst düzey bir çalışanın yaptığı hatanın devlete verdiği zarar ile alt kademedeki bir çalışanın verdiği zarar aynı değildir. Bu nedenle, liyakat esasına dayalı bir kademelendirme sistemi uygulanmaktadır.
Denetimlerin kriteri, kamu zararının varlığıdır. Kamu zararı durumları, ağır kusurlu olarak vatana ihanet suçu kapsamında değerlendirilecektir. Kamu zararı olmayan suçlarda ise, hafif kusurlu olarak liyakatsizlik kapsamında cezalar uygulanacaktır. Kamu zararı, denetimlerdeki referans noktası olmasının yanı sıra, son derece önemli bir kriterdir. Denetimler, Denetimli Kuvvetler Ayrılığı İlkesi çerçevesinde, Ulusal Denetim Kurumu tarafından gerçekleştirilecektir.
Denetimler, 5.0 akımına uygun olarak anlık sonuçlandırılacak ve takipleri de anlık olarak yapılacaktır. Böylece, denetim ve rapor hazırlama gibi zaman alıcı prosedürler ortadan kalkacaktır.
Yönetimsel denetimin amacı, devlet yönetim organlarının daha verimli, hızlı ve başarılı bir şekilde çalışmasını sağlamaktır. Burada asıl olan denetimdir, cezalandırma değil. Ancak denetim, yönetimin ayrılmaz bir parçası olduğu gibi, ceza da denetimin vazgeçilmez bir unsuru olarak karşımıza çıkar. Cezalandırma sistemi, çalışanlar için caydırıcı bir unsur ve sürekli bir motivasyon kaynağıdır.
Devlet yönetimi, merkezi yönetimden taşra yönetiminin en alt kademesine kadar tüm çalışanlar için sorumluluk taşıyan bir görevdir. Eğer bu görevde denetim yoksa yönetim de yoktur. Ceza yoksa denetim de yoktur. Bu nedenle, hem denetim hem de ceza, devlet kurumlarında değişmez iki gerekliliktir.
Devlet yönetimi içindeki tüm kademelerdeki çalışanların yüksek performansla ve verimli bir şekilde çalışabilmesi; yönetim sisteminin dünya gelişmelerine uygun ve değişimlere uyumlu olabilmesi ancak denetimle mümkün olacaktır. Bu nedenle, Denetimli Kuvvetler Ayrılığı İlkesi ve denetim mekanizması son derece önemlidir.
