Pandemi süreci, hayatın birçok alanında köklü değişikliklere yol açtı. Bu değişimlerin en belirgin olduğu alan ise devlet yönetimidir. Kıt’a Avrupası ve Anglo-Amerikan yaklaşımları, devlet yönetimi konusunda etkisini yitirmiştir. Tarihsel olarak, devlet yönetimi üzerine yeterince çalışma yapılmamış ve yönetim bilimi alanında da sınırlı ilerlemeler kaydedilmiştir.
Merkez Anadolu Devlet Yönetimi Yaklaşımı, 2025 yılı itibarıyla başlayacak yeni dönemde devlet yönetimi üzerine çalışmalar yapmak amacıyla oluşturulmuş bir vizyondur. Bu vizyon, ülkenin süper güç olmasını sağlamak için kalkınmayı ve toplum refahını artırmayı hedeflemektedir. Tüm yönetim biçimlerine uygulanabilir şekilde tasarlanmış olması, onu evrensel bir devlet yönetimi vizyonu haline getirir.
Parlamenter sistemde Merkez Anadolu yaklaşımı, kalkınmada çarpan etkisi yaratacaktır. Bu sistem, parlamenter yapıyı yeni çağa uygun bir şekilde yorumlamakta ve geçmişteki sistemden bazı farklılıklar içermektedir.
Öncelikle, parlamenter sistemin denetimli kuvvetler ayrılığı ilkesini benimsemesi gerekmektedir. Bu ilke, Merkez Anadolu Devlet Yönetimi Sistemi’nin temel unsurlarından biridir. Yasama, yürütme ve yargı erklerine ek olarak bir denetim erki de oluşturulacaktır. Denetim erki, diğer üç erki yönetimsel olarak denetleyecek ve yürütme erki, başbakan liderliğinde yasama üyeleri arasından seçilecektir. Klasik parlamenter sistemde yürütmeye bağlı kurumlar, yasama organına bağlanacak; böylece Diyanet, Milli İstihbarat Teşkilatı, Genelkurmay Başkanlığı gibi tüm kurumlar yasama denetimine tabi olacaktır. Bu durum, hükümetin devlet içinde kadrolaşma riskini ortadan kaldıracak ve siyaset kurumunun diğer grupları dışlayarak yönetimsel vesayet kurmasının önüne geçecektir. Denetim erki, diğer grupların vesayeti ele geçirmesini engelleyen bir bariyer işlevi görecektir. Böylece demokraside bir homojenlik sağlanmış olacaktır.
Denetim erkinin denetimi, Yüce Divan aracılığıyla gerçekleştirilecektir. Yasama, yürütme ve yargı erklerinin başkanları, yasama organına başvurarak denetim üyelerinin denetlenmesi ve yargılanmasını talep edecekler; mecliste bu talebi oylayarak nitelikli çoğunlukla karar alacaktır. Bu karar, Cumhurbaşkanı’nın onayına sunulacak ve onaylandıktan sonra denetim erkinin denetimi gerçekleşecektir. Merkez Anadolu Devlet Yönetimi Sistemi’nde kimse denetimsiz değildir; denetim erki, Cumhurbaşkanını temsilen millet adına denetim yapar. Denetim erki üyeleri bağımsız, tarafsız ve siyasetten uzak bir konumda bulunacak ve en küçük hatalarında ciddi yaptırımlarla karşılaşacaklardır. Denetim erkinin hataları, tolere edilemez.
Başka bir sistemden parlamenter sisteme Merkez Anadolu yaklaşımıyla geçiş yapılacaksa, ilk yasama dönemi partisiz olmalıdır. Partilerin faaliyetleri bir dönem askıya alınmalı ve seçim, partisiz milletvekili adayları arasında gerçekleştirilmelidir. Bu, sonraki dönemlerde parlamenter sistemin sağlıklı bir şekilde uzun yıllar sürmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Siyaset kurumunun sıfırlanması ve yeni düzende yeniden yapılandırılması gereklidir. Aksi takdirde, eski çağın alışkanlıkları, kültürü ve olumsuz unsurları yeni döneme taşınacak ve yeni düzenin kurulması engellenecektir. Merkez Anadolu Devlet Yönetimi Sistemi, siyaset ve bürokrasi gruplarının üzerinde, devlet aklının iradesiyle inşa edilmelidir. Bu şekilde kurulduğunda, ilk dönem sonrasında normalleşme sürecinde her grup daha aktif ve verimli hale gelecektir.
Merkez Anadolu Devlet Yönetimi Sistemi, parlamenter sistemde kolaylıkla uygulanabilen bir vizyondur ve yeni çağın gerekliliklerini içermektedir. Bu yönüyle geleceğin modeli olarak öne çıkmaktadır. Süper güç olmayı hedefleyen devletler, bu modeli benimsemelidir.
