Günümüz iş dünyasında “mobbing” artık yabancı olduğumuz bir kavram değil. Sessiz çığlıkların yükseldiği ofisler, görünmez duvarlarla çevrili toplantı odaları, sözle veya tavırla sindirilen çalışanlar… Özellikle erkek yoğun sektörlerde kadınların daha sık maruz kaldığı bu psikolojik şiddet, ne yazık ki çoğu zaman mağdurun üzerine yıkılan bir ispat yüküyle adeta cezasız kalıyor. İşte tam da burada önemli bir soru devreye giriyor: Mobbingi kanıtlamak için illa görüntü mü gerekiyor? Ses kaydı delil sayılmıyor mu?
Adaletin Gözü Kamera mı Arıyor?
Yakın zamana kadar iş yerinde mobbing iddiasını ispatlamak, neredeyse imkansızdı. Çünkü işverenler veya zorba yöneticiler, yazılı bir iz bırakmadan hareket etmeyi iyi biliyordu. Çalışanın işini engellemek, dışlamak, küçümsemek, tehdit etmek ya da psikolojik baskı kurmak… Bunlar kamera kaydı olmayan, ama mağdurun ruhunda derin izler bırakan hareketlerdi. Ancak yasal süreçlerde, “Bunu kanıtlayabilir misin?” sorusu hep mağdura yöneltildi.
Peki, şahit bulamayan, resmi bir evrakta delil oluşturamayan mağdur, uğradığı mobbingi nasıl ispatlayacak? İşte burada devreye ses kayıtları giriyor.
Ses Kaydı Hukuken Kabul Edilir mi?
Türkiye’de uzun süredir tartışılan bu konuya dair Yargıtay’ın bazı kararları var. Genel olarak, bir kişinin haberi olmadan yapılan ses kaydı özel hayatın gizliliğini ihlal ettiği için hukuka aykırı sayılıyor. Ancak, eğer mağdur başka bir şekilde hakkını ispatlama imkanı bulamıyorsa, ses kaydı delil olarak değerlendirilebiliyor.
Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin 2014’te verdiği bir karar, bu konuda önemli bir emsal teşkil ediyor. Kararda, kişinin kendisine yöneltilen hakaret ve tehditleri başka bir şekilde ispat edemediği için ses kaydı almasının hukuka uygun olduğu belirtiliyor. Yani, “Başka türlü kanıtlayamıyorsan, ses kaydı delildir” anlayışı giderek güçleniyor.
Mobbing Mağduru Ne Yapmalı?
Eğer iş yerinde sistematik bir baskıya maruz kalıyorsanız ve bunu ispatlayacak tanık veya yazılı belge bulamıyorsanız, hukuki çerçevede bir yol izlemeniz gerekiyor:
- Günlük Tutun: Yaşadığınız her mobbing olayını tarih ve detaylarıyla kaydedin.
- Mail veya Mesajları Saklayın: Yazılı iletişimlerdeki küçümseyici, dışlayıcı veya tehditkar ifadeleri delil olarak biriktirin.
- Şahit Arayın: İş arkadaşlarınız veya üçüncü şahıslar, tanıklık edebilecek kişiler olabilir.
- Hukuki Destek Alın: Bir avukata danışarak, ses kaydı gibi delillerin sizin davanızda geçerli olup olmadığını öğrenin.
- ALO 170’e veya Resmi Kurumlara Başvurun: Çalışma Bakanlığı’na bağlı şikayet mekanizmalarına durumu bildirin.
Sonuç: Güçlü Olan Değil, Haklı Olan Kazanmalı
Mobbingin en büyük silahı, mağduru yalnız ve çaresiz hissettirmektir. “Bunu kanıtlayamazsın.” “Sesini çıkarırsan işini kaybedersin.” “Kimse sana inanmaz.” İşte bu cümleler, yıllardır nice insanın sessiz kalmasına neden oldu. Ama artık susmak zorunda değiliz.
Adalet, sadece kameraların kaydettiği anlarda değil, kulaklarımızın duyduğu, ruhumuzun hissettiği baskılarda da aranmalıdır. Bugün sesinizi kaydetmek zorunda kalıyor olabilirsiniz ama unutmayın: Önemli olan kaydı kimin tuttuğu değil, tarihin kimin sesini duyduğudur. Ve tarih, susmayanları, hakkını arayanları, adaletin peşinden gidenleri yazacaktır.
Şimdi sıra bizde. Sesimizi duyurmanın zamanı gelmedi mi?
