Pasaport, uluslararası seyahatlerimizin anahtarı. Ancak Türkiye’de, bu anahtarın rengi, sahibi olduğumuz sosyal statüye göre değişiyor. Yeşil, gri, bordo… Her bir pasaport, sahiplerini bir üst sınıfa veya ayrıcalıklı bir gruba sokarken, vatandaşlık tanımının özüne aykırı bir durum yaratıyor. Peki, bu kadar çok çeşitlilik neden? Hangi mantık, pasaportun renginin insanın değeriyle orantılı olduğunu savunabilir?
Yeşil pasaport, kamu görevlileri ve belirli meslek grupları için bir ayrıcalık. Vizesiz seyahat edenlerin mutluluğu, diğer vatandaşların kafasında “Ya ben? Ne olacak benim vize başvurularımla?” sorusunu doğuruyor. Gri pasaport ise başka bir sorun: Geçmişte kötüye kullanımlarla anılan bir belgeden öteye gidemedi. İnsan kaçakçılığı gibi karanlık yüzleri olan bir pasaport, bir yandan özgürlük vaadinde bulunurken diğer yandan topluma olan güveni sarsıyor.
Eşitlik ilkesinin en temel gerekliliklerinden biri, vatandaşların devlete karşı eşit haklara sahip olmasıdır. Ancak, farklı pasaport renkleri, bu ilkeye aykırı bir tablo çiziyor. Bir ülkede herkesin eşit muamele görmesi beklenirken, bazı bireylerin yeşil veya gri pasaportla ayrıcalıklı seyahat etmesi, “ben kimim” sorusunu gündeme getiriyor.
Buradan yola çıkarak, hayal edelim: Tek bir pasaport sistemi. Sadece bir belge, herkes için geçerli. Sıradan vatandaşlar da, devlet memurları da, aynı kapıdan geçip dünyayı keşfetsin. Herkesin elinde “Eşitlik Pasaportu” olsun; kimse kimsenin rengine, statüsüne ya da unvanına bakmasın.
Bu, toplumsal adaletin ve eşitliğin sağlanmasında önemli bir adım olur. Evet, belki de bu yalnızca bir ütopya, ama eşit bir pasaport fikri, haklarımızı bir arada savunmak için bir başlangıç olabilir. Zira pasaport, yalnızca bir seyahat belgesi değil; bireylerin eşit haklar içinde var olma arzusunun da bir sembolüdür.
Sonuç olarak, bu alandaki reformların kaçınılmaz olduğu bir gerçek. Eğer gerçekten eşitlikten yanaysak, bu illüzyonu sona erdirmek ve herkese tek bir pasaport vermek, belki de toplumumuzun ruhunu yeniden inşa etmek adına atılacak ilk adımdır.
