Türkiye son zamanlarda zehirlenme vakalarında ciddi bir artışla karşı karşıya. Büyükşehirler başta olmak üzere ülkenin hemen hemen her yerinden zehirlenme haberleri gündemde. Ancak olayların sayısı kadar tehlikeli olan bir başka gerçek daha var: Yanlış bilinen müdahale yöntemleri. En sık karşılaştığımız tablo, vatandaşın iyi niyetle ancak bilgi eksikliği nedeniyle yanlış adımlar atması ve bu yanlışların durumu daha da kötüye götürmesi.
Zehirlenme, saniyelerin bile önemli olduğu bir acil durumdur. Doğru müdahale hayat kurtarırken, yanlış bir uygulama kişiyi tamamen hayattan koparabilir. Bugün, özellikle gıda ve solunum yoluyla gerçekleşen zehirlenmelerde halk arasında en sık yapılan hataları ve bilimsel olarak doğru ilk yardım tekniklerini ele alacağım.
Kusmasını Sağlamak Doğru Değil!
Gıda zehirlenmelerinde toplumun büyük kısmı hâlâ şu yanlışa inanıyor: “Bir şey yediyse kusturalım, zehir dışarı çıksın.” Bu bilgi kesinlikle yanlıştır.
Kusturma girişimi özellikle şu riskleri doğurur:
– Mideden gelen içerik soluk borusuna kaçabilir.
– Kişide ani bilinç kaybı varsa boğulmaya yol açabilir.
– Asitli veya deterjan benzeri maddeler yutulduysa, yeniden yukarı çıkarken yemek borusuna ikinci kez tahriş edecektir.
Doğru Olan:
Kişiyi kusturmaya çalışmayın. Su, tuzlu su, sirke, yoğurt, süt gibi karışımları asla vermeyin. Hemen 112’yi arayın ve kişinin nefes almasını, bilincini ve dolaşımını kontrol edin. Kişi kendiliğinden kusuyorsa kusmasını da engellememek gerekir.
Gıda Zehirlenmesinde En Net Belirtiler:
– Şiddetli mide bulantısı
– Kusma
– Karın krampları
– İshal
– Ateş
– Halsizlik ve sıvı kaybı
Solunum Yoluyla Zehirlenme:
Belirtiler:
– Baş dönmesi
– Baş ağrısı
– Mide bulantısı
– Görme bulanıklığı
– Nefes darlığı
– Bilinç değişikliği
– Göğüste sıkışma
Temizlik Maddelerini Karıştırmak Ölümcül Olabilir:
Özellikle evlerin temizliğinde kullanılan çamaşır suyu, tuz ruhu, yağ çözücü ve kireç çözücünün bir arada kullanılması ciddi solunum yolu zehirlenmesine sebep olabilir.
Zehirlenmelerde Doğru İlk Yardım:
1. Kişiyi ortamdan uzaklaştırın.
2. Bilinci ve nefesi kontrol edin.
3. Ağızdan hiçbir şey vermeyin.
4. Kusturmaya çalışmayın.
5. Zehirli maddeyi asla koklamayın.
6. Kişiyi sakin ve hareketsiz tutun.
Son Söz:
Zehirlenme vakalarının önüne geçmek hepimizin sorumluluğudur. Bilgi eksikliği ölümcül sonuçlara yol açabilir, ancak doğru müdahaleler dakikalar içinde hayat kurtarabilir.
