in’in teknoloji devi Huawei’nin 5G internet şebekesi İngiltere’de savunma bakanını koltuğundan etti. İngiltere Ulusal Güvenlik Konseyi’nin Çin’in akıllı telefon devi Huawei’nin 5G internet şebekesine erişmesine sınırlı izin verme kararı aldığı geçen hafta Çarşamba günü basına sızmıştı. Bu gelişme sonrası İngiltere’de hassas bilgiyi kimin basına sızdırdığıyla ile ilgili soruşturma açılmıştı. Önceki gün de İngiltere Başbakanı Theresa May, Ulusal Güvenlik Konseyi toplantısından ‘bilgi sızdırıldığıyla’ ilgili olarak yürütülen soruşturma sonrası Savunma Bakanı Gavin Williamson’ı görevden aldı. Başbakanlıktan yapılan açıklamada karara gerekçe olarak, “Ulusal Güvenlik Konseyi’nde tartışılan bilgilerin izinsiz bir şekilde paylaşılması” gösterildi. Açıklamada ayrıca Başabakan May’in artık Williamson’a güvenemediği belirtildi. May’in Williamson’u görevden aldığını belirttiği mektubunda şu ifadeler yer aldı: “Ulusal Güvenlik Konseyi’nde konuşulan konuların o güvenli ortamda kalması gerekir. “Ulusal Güvenlik Konseyi’nin tüm katılımcıları soruşturmaya yardımcı oldu ve çalışanlarından da aynılarını talep etti. Siz aynı davranışta bulunmadınız. Bu yüzden bu sızıntının sizin sorumluluğunuzda olduğuna dair son kanıtları size iletiyorum. Bu sızıntının mantıklı başka bir açıklaması bulunmuyor.” Williamson ise kendisinin de ekibinin de bilgi sızdırmadığını söylüyor. İngiltere’de bir bakanın bu şekilde görevden alınması nadir bir görülen bir durum. Normalde başbakan görevden alacağı bakanlardan istifa etmelerini istiyor. Williamson’ın yerine Uluslararası Kalkınma Bakanı Penny Mordaunt getirildi.
İngiltere’de Huawei sızıntısının sorumlusu olduğu gerekçesiyle Savunma Bakanlığı görevinden alınan Gavin Williamson’ın hapse atılması da gündeme geldi. CIA’in Huawei’nin Çin ordusu ve istihbaratı tarafından finanse edildiğine dair bir raporu Londra’ya sunmasına karşın İngiltere Ulusal Güvenlik Konseyi’nin Çin’in teknoloji devinin 5G ağına erişimine sınırlı izin verme kararı almasını basına sızdırmakla itham edilen eski bakan hakkında bir grup milletvekili cezai soruşturma talep etti. Liberal Demokrat Partili milletvekilleri Jo Swinson, Sir Vince Cable ve Sir Ed Davey, İngiltere’nin en üst düzey polis memuru konumundaki Londra Emniyet Müdürü Cressida Dick’e bir mektup göndererek, Gavin Williamson’ın Huawei sızıntısındaki davranışları hakkında cezai soruşturma açılmasını talep etti. The Daily Mail gazetesinin haberine göre üç vekil, mektupta, sızıntının Ulusal Güvenlik Konseyi’nden kaynaklandığına ve çok hassas enformasyon içerdiğine dikkat çekti. Dolayısıyla Williamson’ın davranışlarının Resmi Sırlar Yasası’nın ihlali olup olmadığının belirlenmesi için cezai soruşturma gerektiğini belirtti. Resmi Sırlar Yasası’nın ihlali, 2 yıla varan hapisle cezalandırılıyor. Anamuhalefetteki İşçi Partisi’nin Genel Başkan Yardımcısı Tom Watson da polisi harekete geçmeye çağıran tweet attı. Watson, Williamson’ın bu şartlar altında bakanlık kıdem tazminatından da vazgeçmesi gerekeceğini söyledi.
Bu gelişmeler üzerine bir açıklama yayımlayan İngiliz polis teşkilatı Scotland Yard ise Huawei sızıntısıyla ilgili medya haberlerinin farkında olduklarını, ancak bunun öncelikle Ulusal Güvenlik Konseyi ve hükümetin bakması gereken bir mesele olduğunu belirtti. “Şimdilik bir soruşturma yürütmüyoruz” duyurusu yapıldı.
Daha önce Muhafazakar Partili Başbakan’ın İngiltere’nin müstakbel 5G ağının kurulmasına Huawei’nin kısmen katılımını desteklediğine dair haberler çıkmıştı. Ama bu hafta Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt’tan İngiliz işletmelerinin Huawei gibi Çin şirketleriyle işbirliği yaparken belli bir düzeyde ihtiyatlı davranmaları uyarısında bulundu.
Washington müttefiklerini açıkça uyarmıştı
ABD daha önce Huawei’nin mobil internette 5G şebekesine erişmesine izin veren tüm müttefikleriyle istihbarat paylaşımını gözden geçireceğini açıklamıştı. ABD’nin siber güvenlik ve uluslararası iletişimden sorumlu İçişleri Bakan Yardımcısı Robert Strayer, sınırlı ölçüde de olsa Huawei gibi güvenmedikleri firmaların müttefiklerinin 5G teknolojisine geçişlerinde rol almasını kabul etmeyeceklerini söylemişti. Strayer, “ABD, Huawei ya da bir başka güvenilmeyen satıcının 5G şebekesinin herhangi bir kısmına erişmesini risk olarak görüyor” demişti. Amerikalılar, Çin’in Çinli bir teknoloji şirketinden diğer ülkelerde elde ettiği bilgileri vermesini talep etmesi halinde şirketin de bu bilgileri vermek zorunda kalacağını savunuyor. ABD’nin hedef tahtasına otrurttuğu şirketin Kurucusu Ren Zhengfei, hem Çin Komünist Partisi üyesi hem de Çin ordusunda görev yapan bir mühendis. Her ne kadar bu, Çin için pek rastlanılmamış bir durum olmasa da ABD ve Batı’da kaygı yaratan bir özellik. Zhengfei ise Huawei’nin özel bir şirket olduğunu ve Çin devleti ile tek ilişkisinin vergi ödemek olduğunu söylüyor.
