18 Ekim Dünya Menopoz Günü, Uluslararası Menopoz Topluluğu ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından dünyadaki tüm kadınların menopoz ve menopoz ile ilgili sağlık sorunları açısından bilinçlendirilmesi ve farkındalığının arttırılması amacıyla kabul edilmiş.
Peki menopoz nedir?
Menopoz sözcüğü, Yunanca mens (ay) ve pause (durmak) sözcüklerinden türemiştir. Menopoz tıpkı bebeklik, ergenlik, cinsel olgunluk gibi hayatın doğal bir dönemi olup doğurganlığın anlamına gelmektedir. Türkiye’de menopoza girme yaşı yaklaşık 46-48 yaş, dünyada ise ortalama 45-55 yaş civarındadır. Ortalama 40 yaşlarında, kadınlarda bulunan yumurtalıklar, beyinden gelen uyarılara daha az cevap vermeye başlarlar. Bu dönem klimakterium dönemi olarak bilinir. Klimakterium döneminin belirtileri; adetler arasındaki zaman uzamaya başlar, kanama miktarı azalır, gece terlemeleri, sıcak basmalar başlar. Adetten kesilme de bu dönemde ortaya çıkar.
Menopoz döneminde yumurtalıklardaki (overler) folikül miktarı azalır ve buna bağlı olarak östrojen üretimi azalır. Buna bağlı olarak adet döngüsü kesilir ve üreme yeteneği kaybolur. Menopoz yaşı değişkenlik gösterebilir. Bunu etkileyen faktörler ise; kalıtım, ırk, beslenme, doğum sayısı, sigara kullanımı, ameliytlar, radyoterapi veya kemoterapi tedavisi ve sosyoekonomik düzeydir.
Dünya Sağlık Örgütü, menopozu yumurtalıkların aktivitelerini kaybetmeleri sonucu adet döngüsünün kalıcı olarak kesilmesi olarak tanımlamaktadır. 40 yaştan önce menopoza girmek “erken menopoz” olarak tanımlanmaktadır. .
Menopozun belirtileri nelerdir?
Menopozdaki temel değişiklik kadınlık hormonu olan östrojenin yumurtlamanın durması sonucu azalmasıdır. Böylece sıcak basması, terleme, çarpıntı, uyku bozukluğu, duygu durumunda değişiklik; sinirlilik, depresyon, unutkanlık, halsizlik, çabuk sinirlenme, bazen cinsel istekte (libido) azalma, kemik erimesi (osteoporoz), damar sertliği (ateroskleroz), cinsel organlarda çekilme (atrofi), kuruluk, ağrılı ilişki, idrar tutamama, idrar kaçırmaya kadar varan sorunlar ortaya çıkmaktadır.
Menopozun dönemleri nelerdir?
Dünya Sağlık Örgütü menopozu sınıflandırmasına göre üç döneme ayırmaktadır:
Premenopoz: İlk belirtilerin görüldüğü dönemden menopoza kadar geçen süreyi kapsar. Yumurtalıklarda folikül aktivitesi yavaşlar. Adetler düzensizleşir. Bu süreç birkaç ay ya da yıl sürebilir.
Menopoz: En son adet kanamasının görülmesidir.
Postmenopoz: Menopozdan yaşlılık dönemine kadar süren 6-8 yıllık süreyi kapsar. Bir kadının postmenopoz olabilmesi için 12 aydır adet görmüyor olması gereklidir.
Menopoz oluşum biçimine göre de 3 gruba ayrılır. Bunlar; doğal menopoz, erken menopoz ve cerrahi menopozdur.
Erken menopoz, 45 yaşından önce oluşan menopoza erken menopoz denir. Sebebi belli olmayan durumlar, otoimmün hastalıklar, radyoterapi, kemoterapi, enfeksiyonlar, çevresel nedenler, kürtaj ve düşükler, sık gebelik, aşırı şişmanlık, hipotiroidizm gibi sebeplerle oluşabilir.
Cerrahi menopoz ise, Bazı operasyonlar zamanından önce menopoza girmeye neden olabilir. Adet gören bir kadının yumurtalıkları cerrahi olarak çıkarılırsa adet kesilir ve menopoz gelişir. Radyasyon tedavileri menopoza yol açabilir. Kanser kemoterapileri esnasında görülen yumurtalık fonksiyon kayıpları geri dönüşümlüdür.
Menopozdaki tehlike: Osteoporoz (Kemik Erimesi)
Osteoporoz yani kemik erimesi, düşük kemik kütlesi ve kemik dokusunun yapısının bozulmasıdır. Sonucunda kemik kırılganlığında ya da kırığa yatkınlıkta artış görülmektedir. Bu hastalıkta erken teşhis oldukça önemlidir. Çünkü ileri evrelerde kemik kırıkları görülüp hastanın hayatını tehdit edebilmektedir. Yapılan araştırmalar sonucu erken menopoz dönemine giren kişilerde risk daha artmaktadır.
OSTEOPOROZ’DAN KORUNMA YOLLARI NELERDİR?
İlgili 18 Ekim Dünya Menopoz Günü haberiyle ilgili sizde görüşlerinizi yazarak gündeme dahil olabilirsiniz.
