KARAR/ALMANYA
Cep telefonlarındaki asistanlar ve Amazon Alexa gibi konuşan boksların temellerini oluşturan algoritmaların oluşmasında Alman bilişim uzmanı 51 yaşındaki Sepp Hochreiter belirleyeci rol oynadı. Avusturya’nın Linz kentinde Bioinformatik Enstütüsü Başkanlığı yapan Hochreiter, Seul’den Silikon Vadisi’ne kadar Yapay Zeka (YZ) konusunda çağ açan yenilikleri ile tanınan bir star.
Dünyanın saygın internet merkezlerinden sürekli teklifler alan Hochreiter, biraz memleket aidiyeti (Bavyera doğumlu) biraz ailevi nedenlerle ismi şimdi Machine Learning Institut olarak değiştirilen eski enstitüsünde kalmaya karar vermiş. Avusturya’ya tercih edişinin bir başka nedeni ise Oberösterreich eyaletinin ekonomik cazibe merkezi haline gelmek için teşvik ettiği Yapay Zeka Merkezinin kurulması görevinin kendisine verilmiş olması.
Hochreiter YZ aracılığı ile sadece konuşan asistanları değil bütün akıllı makinaları mümkün kılan temel teknolojiyi geliştiren timin başı.
Hochreiter YZ aracılığı ile sadece konuşan asistanları değil bütün akıllı makinaları mümkün kılan temel teknolojiyi geliştiren timin başı. Long Short Term Memory (LSTM) adı verilen bu sistem YZ ile el yazısının, konuşmaların, yüzlerin tanınması temeline dayanıyor. Kendi başına giden otomobiller ve tahta üzerinde oynanan Go oyununu bu oyunun profesyonellerine kazanan AlphaGo isimli yazılım da yine LSTM sistemine dayanıyor. LSTM temelde nöronal bir ağ (Sinir sistemi taklit ediler YZ tarafından geliştirilen ağ). Aslında kısa süreli bir hafıza gibi işlem görüyor. Ancak kısa sürede kaydedilen bu bilgiler uzun sürede hatırlanabilme özelliğine sahip. Böylece makineler küçük formasyonlarla beslenmek yerine, kendi kendine öğrenme kabiliyeti kazanıyor.
Hochreiter bu sistemin temelini oluşturan teorilerini 27 yıl önce üniversite bitirme tezinde yazmış. Ancak tez danışmanı Jürgen Schmidbauer bunu fark edememiş. Yıllar sonra bu hatasını fark eden Schmidbauer, Hochreiter ile birlikte LSTM’nin temel tezlerini 1997 yılında bir dergide yayınlamışlar. Ama internet camiasındaki ilk tepkiler, çok karmaşık, anlamadık, ilgilenmiyoruz şeklinde olmuş. LSTM’nin tam olarak işlemesi için hem bilgisayarların kapasitesi yetersizdi hem de YZ’nın en vazgeçilmezi Big Data çağı henüz başlamamıştı.
LSTM’nin çıkışı bu teknolojinin Google tarafından kullanılmasıyla başladı. Daha sonra bütün teknoloji devleri bu sistemi kullanmaya başladı. Hochreiter sistemin hala nerdeyse kimse tarafından anlaşılmadığın belirterek, ‚‘Ama herkes işe yaradığın görüyor’’ diyor. Hochreiter bu konudaki tecrübelerini anlatırken mizahi yönünden haberdar olmayanların ukala zannedebileceği bir üslubu kullanmaktan da çekinmiyor: ’Tipin birisi var. Adamları durmadan beni arıyor. Adı Elon Musk. Otomobil firması varmış. Bir sürü hata yapıyor. Sürekli nasıl yapacaklarını söylemek zorundayım’’
YZ uzmanlarına dünya genelindeki talep Hochreiter“ın en büyük sorunlarından. Hochreiter, öğrencilerin nerdeyse üniversite anfisinden alındığını belirterek, yıllık 1,8 milyon dolarlık maaşla bir çalışanının transfer edildiğini söylüyor. Buna rağmen projeler hızla devam ediyor. Audi, Hochreiter ile birlikte otonom otomobiller üzerinde bir araştırma enstütüsü kurdu. Bir ilaç firması, hayvan denemeleri yerine algoritmalarla ilaçların etkinliğini ölçmek için yine Hochreiter ile çalışıyor. Ünlü ayakkabı firması Zellondo da YZ dahisi ile sosyal medyadaki moda trentlerini tespit etmek için bir sistem üzerinde çalışıyor.
