Akran zorbalığı son yıllarda özellikle okullarda yaşanan ve giderek artan bir olgu. Peki nedir bu akran zorbalığı?
Zorbalık aynı yaştaki çocuklardan birinin veya daha fazlasının diğer çocuğu, fiziksel, duygusal ve sosyal açıdan sürekli rahatsız etmesidir. Sınıfta, tuvalette, okul koridorunda ve bahçesinde doğrudan veya dolaylı olarak zorbalığı yapan, zorbalığa maruz kalan ve izleyici bir grupla eylemler gerçekleşir.
Zorbalık yapan taraftaki çocukların özellikleri:
- Güçlü olmayı ve başka çocuklar üzerinde baskı kurup onları yönetmeyi isterler.
- Şiddete meyilli, saldırgan ve çabuk sinirlenen tepkisel yapıya sahiptirler.
- Başkalarının duygularını önemseme ve empati duyguları zayıftır.
- Öz denetim yani kendini kontrol edebilme becerileri gelişmemiştir.
Zorbalığa uğrayan taraftaki çocukların özellikleri:
- Kendine güven duygusu zayıf ve öz benlik yani kendisi ile ilgili düşüncelerini anlama becerisi düşük çocuklardır.
- Fiziksel (kilo, boy, dil gelişimi ya da gözlük kullanımı vs.), zihinsel veya dezavantajlı (göçmen vs.) grupta olabilirler.
- İçe kapanık ve kaygılı davranışlar sergilerler.
AİLELER KONUNUN NERESİNDE?
Araştırmalar gösteriyor ki; zorbalayan ve ya zorbalanan çocukların ailelerinde buna yol açan aile tutumları gözlenmektedir. Nedir bunlar?
Eğer çocuğunuz zorbalık yapıyorsa; Evinizin içinde iletişim çok zayıf ya da yoktur. Aile içi çatışmalar, fiziksel ve duygusal şiddet, çocuğa sürekli fiziksel ceza verilmesi ve anne babanın ilgisizliği çocukta istediğini şiddetle elde edebilme ya da kendini bu şekilde ispatlama gibi bir davranış şekli oluşturmaktadır.
Eğer çocuğunuz zorbalığa maruz kalıyorsa; Burada da yine aile içi iletişim yoksunluğundan bahsedilir. Aşırı koruyucu anne babalar da bu ailelere örnektir. Çocuğuna kendini ifade etmesi için fırsat tanımayan, onu görmezden gelen ya da saldırgan tavırlara maruz bırakan anne babalardır.
PEKİ NE YAPMALI?
Öncelikle lütfen her iki taraftaki bireylerin “çocuk ” olduğunu unutmayalım!
Çocuğunuzun zorbalık yaptığını düşünüyor veya bu konuda uyarı aldıysanız mutlaka çocuğunuzla sağlıklı iletişime geçip, ona empati yapacağı şekilde örnekler vererek bunun altında yatan nedeni anlamaya çalışın. Zorbalığın ne demek olduğunu ve hangi davranışın zorbalık olduğunu anlatın. Bu konuda attığı olumlu adımları ödüllendirin. Asla fiziksel ceza vermeyin. Okul ve rehberlik servisi ile ortak çalışın, gerektiğinde bir uzmandan destek almaktan çekinmeyin.
Çocuğunuzun zorbalığa uğradığını düşünüyorsunuz çünkü vücudunda tekrarlayan çizik, morluklar var ve kıyafetleri yırtık, harçlığı eksik ve okula gitmek istemediğini söylüyor. Uyku bozuklukları, çabuk sinirlenme ve konuşmak istememe gibi davranışları da var. Bu durumda onunla konuşun ama onu yargılamadan ve duygularını ifade etmesine olanak tanıyın. Bu davranışlara maruz kalmasının onun hatası olmadığını ve her zaman yanında olduğunuzu hissettirin. Böyle durumlarda net olması “hayır” ,” dur” demesi gerektiğini ve okulda kimden çekinmeden yardım isteyebileceğini konuşun. Çocuğun özgüveninin gelişmesi ve kendini daha iyi ifade etmesi için kitaplardan ve sosyal ortamlardan yararlanın. Olumlu özelliklerini tekrarlayın. Okul, rehberlik servisi ile iletişimde olun ve gerektiğinde bir uzmandan destek almaktan çekinmeyin.
Özetle;
Çocuğunuza her an sevginizi gösterin ve her zaman onunla iletişimde olun. Onu büyütürken, şiddete maruz kalacağı her ortamdan ve yayından uzak tutun. Unutmayın; “çocuklar bizim aynamız, biz de onların.”
