Geçtiğimiz günlerde, tam da Öğretmenler Günü’ne denk gelen zaman diliminde, önümüze düşen bir haberde, bir lisede, birkaç öğrencinin, öğretmenine karşı gayri ahlaki tutumunu ve bunun videoya çekilerek sosyal medya ve diğer organlarda nasıl yayıldığını izledik. Hemen akabinde akran zorbalığının ötesinde bir olgu çıktı karşımıza “Öğretmen Zorbalığı”!
Zorba tarafın, karşısında her zaman akranı olmadığını görmekteyiz. Aksine kaba tabirle “dişini geçirebildiği” herkes zorbalık için uygun koşullarda sayılabilir. Sınıfta otorite olarak görmedikleri bir öğretmenin de buna maruz kalması izlediğimiz gibi işten bile değildir.
Hakarete, psikolojik ya da fiziksel zarara uğrayan kişilerin dijital medya araçlarından sergilenmesi de, duygusal şiddetin hem kişi, hem aile, hem de toplum bazında gerçekleştiğini gözler önüne sermektedir. Bu bağlamda ahlak anlayışımız nerede yara almaya başlıyor?konuşmakta fayda var.
Ahlak Gelişimi
Ahlak; İnsanın kendisiyle, çevresiyle ve toplumla kurduğu ilişkilerde, davranışının nasıl olması ya da olmaması gerektiğinin altını çizen değer yargılarıdır. Felsefeye konu olan, doğuştan var olduğuna dair önemli araştırmaların yapıldığı ve ispatlandığı bir olgudur ahlak.
Paul Bloom’ un önderliğinde, Wynn ve Hamlin’in ahlaki gelişimin doğuştan gelip gelmediğini araştırdığı deneyde; 6 ile 10 aylık bebeklere kuklalardan oluşan, yardımseverlik ya da zıttı olan bir kaç mizansen izletirilir. Bunun gibi birden fazla durumda, bebeklerin iyilik yapan ve yardım eden kuklayı seçtiği gözlemlenmiştir. Buna dayanarak içimizde bir ahlaki dürtüyle doğduğumuz fikrine varılmıştır.
Buraya kadar her şey yolunda gibi görünse de, aile, çevresel etki, toplum tarafından biçilen roller derken, dijital medya araçlarından görüntülenen bazı içeriklerin, dizi ve filmlerin ahlaki gelişim boyutundaki olumsuz tezahürleri, özellikle gelişim çağında ve görünür olma çabasında olan gençler özelinde, içinden çıkılamaz bir hal almasına neden olabilmektedir.
Açık İletişimin Önemi
Yukarıda bahsettiğimiz haber gibi olaylarla, farklı mecralarda, farklı kişilerle ama saygının aynı derecede eksik olduğu bir düzlemde karşılaşıyoruz ve belki de daha çok karşılaşacağız. Birbirimizin gözünün içine bakmadan konuştuğumuz, selam vermekten kaçındığımız, yardımcı olmayı yük saydığımız, ekran ışığının sohbetin önüne geçtiği, evin duvarlarında insanların değil, sanal dünyanın yankılandığı her durum, etik değerlerden uzaklaşmanın kapısını açacaktır.
Özetle;
“Beni görün” diyen her birey, görülmediğini hissettiğinde, kendini görünür kılmak için bir yol seçecek ve bunun fark edildiğini anladığında bu yolun onun için çok da bir önemi olmayacaktır. Olumlu davranışları pekiştirmek yerine, olumsuzların eleştirildiği, duyguların görülmediği ve seslendirilmediği her çocuk için sorumluluk duygusu taşımalıyız. Çünkü bahsettiğim gibi bir bebek ahlaki duygularla doğar, bunu olumlu tutmak ailelerin ve toplumun başat görevi olmalıdır.
