ABD, İran yaptırımlarında muafiyete son vereceğini açıkladı. Gözler aralarında Çin, Hindistan, Japonya, Güney Kore, Tayvan, İtalya, Yunanistan ve Türkiye’nin de bulunduğu 8 ülkeye çevrildi. Bunun üzerine petrol fiyatları yüksek girdi maliyetlerine devam ederek 6 aylık zirvesini gördü. Önceki gün 74.52 dolara kadar çıkan Brent petrolün varil fiyatı, Beyaz Saray’dan gelen ‘global talebin karşılanması için BAE ve Suudi Arabistan ile anlaştık’ açıklamasına rağmen hâlâ gevşemiş değil. İran ile nükleer anlaşmadan çekilerek yaptırımları yeniden başlatan ABD; Çin, Hindistan, Japonya, Güney Kore, Tayvan, Türkiye, İtalya ve Yunanistan’a bu ülkeden petrol ithalatı için 180 günlük muafiyet tanımıştı. Türkiye, muafiyetin başladığı Kasım 2018’den Ocak sonuna kadar İran’dan toplam 485 bin 214 ton ham petrol ithal etmişti. Şubat verisi ise henüz yayımlanmadı. Süresi 2 Mayıs’ta sona erecek bu iznin, ABD Başkanı Donald Trump’ın petrol fiyatlarından duyduğu rahatsızlık düşünüldüğünde, bazı ülkeler için uzatılabileceği değerlendiriliyordu. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada “Bu karar, İran’ın petrol ihracatını sıfırlamayı ve rejimin ana gelir kaynağını sınırlamayı hedeflemektedir” denildi. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da Tahran üzerindeki ekonomik baskıyı daha da artırmayı hedeflediklerini belirtti. Diğer taraftan arz endişelerini hafifletmek isteyen ABD yönetimi “ABD, Suudi Arabistan ve BAE global petrol piyasalarına yeterli arz sağlama taahhütlerine bağlılar. İran petrolü piyasadan çekildiğinde global talebin karşılanması için zamanında adım atılması yönünde BAE ve Suudi Arabistan ile anlaştık” ifadelerini kullandı. ABD yaptırımlarından muafiyetin kaldırılmasıyla İran petrolünü satın alan ülkeler ithalata devam ederlerse ABD finansal sistemine erişimleri kesilecek. Bu ülkeler arasında en ağır darbeyi alması muhtemel ülkeler Hindistan, Güney Kore, Çin ve Japonya. Başka seçenekler bulunması mümkün olsa bile bu karar petrol fiyatlarını yükseltecektir ve şirketlerin karlarını etkileyecektir. Alınacak kararın önümüzdeki süreçte küresel ekonomiye etkisini hissettirmesi bekleniyor.
SUUDİ ARABİSTAN’DAN YENİ HAMLE
Suudi Arabistan, petrol piyasasında istikrarın muhafaza edilmesi ve petrol tedarikinin sağlanması için petrol üreticisi ülkelerle istişarelerde bulunacağını açıkladı. Ülkesinin petrol piyasasındaki gelişmeleri yakından takip ettiğini kaydeden Suudi Arabistan Enerji Bakanı Falih, şu ifadeleri kullandı: “Suudi Arabistan, petrol piyasasında istikrarın sağlanmasına çalışan politikalarına devam edecek. İlerleyen haftalarda diğer petrol üreticileri ve tüketicilerle piyasalarda dengenin korunması için istişarede bulunacak.”
