Türkiye’nin Mayıs ayı enflasyonu yüzde 0.95 arttı. Ekonomistlerin mayıs ayı enflasyon beklentilerinin ortalaması yüzde 1.28 olmuştu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, mayıs ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında, tüketici fiyatları yüzde 19.91, yurt içi üretici fiyatları yüzde 32.85 arttı. Geçen yılın aralık ayına göre de tüketici fiyatları yüzde 4.99, yurt içi üretici fiyatları yüzde 7.99 yükseldi. 12 aylık ortalamalara göre yüzde 19.91 artış gösterdi. TÜFE, mayısta nisan ayına göre yüzde 0.95, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 18.71 artış kaydetti. Yİ-ÜFE de nisana göre yüzde 2.67, Mayıs 2018’e kıyasla da yüzde 28.71 arttı.
Ana harcama grupları itibarıyla mayısta, aylık bazda en yüksek artış yüzde 8.88 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda görülürken, giyim ve ayakkabıda yüzde 4.09, ulaştırmada yüzde 2.18, eğlence ve kültürde yüzde 1.86, lokanta ve otellerde yüzde 1.61 artış kaydedildi. Mayısta ana harcama grupları itibarıyla endekste en çok düşüş gösteren grup yüzde 1.58 ile ev eşyası olurken, bunu 1.18 ile gıda ve alkolsüz içecekler takip etti. Enflasyondaki sapmada yine sepette de en yüksek ağırlığı olan gıda fiyatları etkili oldu. Öte yandan sektörde öncü veriler olarak kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) önceki gün fiyat artışlarını açıkladı. İstanbul’un gıda enflasyonunun yüzde 1.39 arttığı görüldü. İstanbul’da artan enflasyon Türkiye geneline tam tersi olarak yansıdı. Ekonomistlerin mayıs ayı için enflasyon beklentileri en düşük yüzde 0.72, en yüksek yüzde 1.90 aralığında yer almıştı. Ekonomistlerin yıl sonu enflasyon beklentisinin ortalaması ise yüzde 16.01 olarak belirlenmişti. Ekonomistlerin mayıs ayı enflasyon beklentilerinin ortalamasına (yüzde 1.28) göre, bir önceki ay yüzde 19.50 olan yıllık enflasyonun yüzde 19.10’a gerileyeceği hesaplanıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Yİ-ÜFE mayısta bir önceki aya göre yüzde 2.67, geçen yılın aralık ayına göre yüzde 7.99, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 28.71 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 32.85 yükseldi. Sanayideki 4 sektörün bir önceki aya göre değişimleri dikkate alındığında, madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe yüzde 1.87, imalat sanayi sektöründe yüzde 2.87, elektrik, gaz üretim ve dağıtımı sektöründe yüzde 1 artış olurken, su temini sektöründe yüzde 2.51 düşüş gerçekleşti.
GIDA TAHMİNLERİN ÇOK ÜZERİNDE
GCM Yatırım ekonomisti Enver Erkan “Gıda fiyatlarında Mayıs ayında görünen ılımlı seyir enflasyonun yavaşlamaya devam etmesinde etkili olurken, zayıf yurtiçi talebin de fiyatlar üzerinde aşağı yönlü baskı yaptığını görmekteyiz. Gıda fiyatları aylık bazda yüzde 1.18 gerilerken, yıllık gıda enflasyonu da 2004’ten bu yana en yüksek seviye olan yüzde 31.9’dan yüzde 28.4’e geriledi. Gıda enflasyonundaki gerileme olumlu olmakla beraber, halen çok yüksek seviyelerde ve Merkez Bankası’nın yıl sonu tahmini olan yüzde 16’nın çok üzerindedir. Mevsimsel faktörler ve sebze fiyatlarındaki yavaşlama gıda enflasyonunun aşağıya gelmesine en önemli katkıyı yapmış görünmektedir. Bununla beraber, yılın ilk 4 ayı gıda fiyatlarının kontrol edilmekte zorlandığı bir dönemdi ve yapısal sıkıntılardan kaynaklı olumsuzluklar gıdada sürmektedir. Mayıs ayı, iyileşen hava koşulları ve yeni arz ile beraber daha önceki aylarda fiyatı yükselen patates, soğan, biber gibi sebzelerin fiyatlarının 4 ayın en düşük seviyelerine gerilemesini sağlasa da; erik, muz kiraz, çilek gibi mevsim meyvelerindeki yüksek fiyatlar dikkat çekmekte, ayrıca beyaz et ve süt ürünlerinde de fiyat artışları devam etmektedir” dedi.
BAŞKENTTE FİYATLAR ÇOK YÜKSELMEDİ
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, mayısta yıllık bazda fiyatlar, ülke genelinde yüzde 18,71 artış kaydetti. İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) 2’nci düzeyde bulunan 26 bölge içinde, aylık bazda en yüksek fiyat artışı yüzde 1,97 ile “Erzurum, Erzincan, Bayburt”, 12 aylık ortalamalara göre ise yüzde 22,97 ile “Şanlıurfa, Diyarbakır” bölgesinde gerçekleşti. Yıllık bazda en yüksek artış da yüzde 23,01 ile “Şanlıurfa, Diyarbakır” bölgesinde gözlenirken, bu bölgeyi yüzde 22,41 ile “Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan” izledi. En düşük fiyat artışı ise yüzde 15,06 ile “Ankara” bölgesinde kaydedildi.
‘RAKAMLAR DÜŞÜK AÇIKLANDI’
Enflasyon rakamlarını değerlendiren CHP’li Aykut Erdoğdu “Açıklanan rakam, milyonlarca ücretli için hayal kırıklığı. Tahmin ettiğimiz gibi, ücretlere düşük zam yapmak için resmi enflasyon rakamları, gerçek enflasyondan düşük açıklandı. O nedenle rakam bizim için sürpriz olmadı. Ama enflasyon rakamları ile oynamak, dar gelirlinin cebinden çalmaktır, kul hakkı yemektir. Hükümetin sopayla enflasyonu düşürme çabası bu ay aylık 0.40 puan düşüş ile yıllık enflasyonun yüzde 20.3’e çekilmesi sonucunu verdi. Eylül ayında açıklanan Yeni Ekonomi Programı kapsamında yılsonu enflasyon hedefi yıllık yüzde 20.8 olarak belirlenmişti. İstatistik kurumu başkan yardımcısının görevden alınması ve çeşitli sektörlerin karlarından vazgeçiyormuş görüntüsü vererek giriştikleri Enflasyonla Topyekûn Mücadele müsameresi ile YEP hedefinin de aşıldığı görülüyor. Alt ve orta sınıfın bütçesini kapsayan gıdada yıllık enflasyon yüzde 25, konutta yüzde 24, ev eşyasında yüzde 32. Gerçek enflasyon kalemleri bunlar. Ulaştırma harcamalarının madde sepetindeki ağırlığı yüzde 17.47 ve aylık enflasyondaki 0.40 puanlık düşüşteki 0.45 puanlık katkı yapmış. Ulaştırma kaleminde fiyatlar yüzde 2.56 azalmış. Ulaştırma harcamalarındaki düşüşün başlıca sebebi olan ÖTV ve KDV indirimleri. Mart’tan sonrası tufan anlayışı hali hazırda ulaştırma harcamalarının başlıca sebebi olan ÖTV ve KDV indirimlerini yurttaşlardan misliyle geri alacak” dedi.
EN FAZLA FARK TÜTÜN ÜRÜNLERİNDE
Geçen ay bir önceki aya göre en fazla artış yüzde 10.27 ile tütün ürünleri, yüzde 7.08 ile ham petrol ve doğal gaz, yüzde 6.57 ile kok ve rafine petrol ürünlerinde oldu. Buna karşılık mobilya yüzde 3.05, su temini yüzde 2.51, giyim eşyası yüzde 0.48 ile bir önceki aya göre azalan alt sektörler olarak kayıtlara geçti. Ana sanayi gruplarında mayısta aylık en fazla artış dayanıksız tüketim malında, yıllık en fazla artış enerjide görüldü.
268 ÜRÜNÜN PAHALILAŞTI
TÜFE’de yıllık bazda en yüksek artış, yüzde 28.44 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda görüldü. Bunu yüzde 26.75 ile çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 24.54 ile ev eşyası, yüzde 20.06 ile eğlence ve kültür ve yüzde 19.77 ile lokanta ve oteller izledi. Geçen ay endekste kapsanan 418 maddeden 48’inin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 267’sinin ortalama fiyatlarında artış, 103’ünün ortalama fiyatlarında ise düşüş görüldü.
YER FISTIĞI ZAMLANDI BİBER DÜŞÜŞE GEÇTİ
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, fiyat artışında yer fıstığını, yüzde 24.34 ile limon, yüzde 20.76 ile umreye gidiş ücreti izledi. Mayısta fiyatı en çok artan diğer ürünler arasında yüzde 18.91 ile havuç, yüzde 15.82 ile tavuk eti, yüzde 14.41 ile portakal, yüzde 9.10 ile sigaralar, yüzde 7.99 ile dizel otomobil, yüzde 6.42 ile erkek takım elbise ve yüzde 6.04 ile beyaz peynir yer aldı. Geçen ay en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 54.56 ile sivri biberde gerçekleşti. Bunu yüzde 45.42 ile kuru soğan, yüzde 33.30 ile salatalık, yüzde 32.53 ile kabak, yüzde 27.97 ile taze fasulye, yüzde 14.88 ile patates ve yüzde 7.51 ile yumurta izledi.
MEMURA ENFLASYON FARKI
Enflasyon, mayıs ayında beklentilerin altında kaldı. Mayısta, Tüketici Fiyat Endeksi yüzde 0.95, Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi ise yüzde 2.67 oranında arttı. Enflasyondaki son durumla birlikte yılbaşında yüzde 4 zam alan memur, memur emeklisi ve sözleşmeli personele, 1 puanlık enflasyon farkı zammının önü açıldı. Ancak enflasyon farkı zammı oranı, haziran ayı enflasyonu ile kesinleşecek. Haziran ayı enflasyonu 3 Temmuz’da açıklanacak.
